Verschillende dementie fasen
De ziekte dementie heeft een progressief of voortschrijdend karakter. Er zijn wel enkele belangrijke dementie fasen te onderscheiden. Elk mens met de ziekte dementie heeft natuurlijk zijn eigenheid, echter er kan over het algemeen wel een globale indeling gemaakt worden hoe de ziekte verloopt. Hier hebben zich meerdere wetenschappers over gebogen en we hebben hier de bekendste op een rijtje gezet.
| Fase 1
Beginnende tot milde dementie |
Fase 2
Matige tot ernstige dementie |
Fase 3
Ernstige dementie |
Fase 4
Zeer ernstige dementie |
|
| Fasen van de ik-beleving (Rien Verdult) | Bedreigde ik | Verdwaalde ik | Verborgen ik | Verzonken ik |
| Stadia volgens Naomi Feil | Ongelukkig georiënteerd op het leven
Lichte verwardheid |
Verlies cognitieve vaardigheden, verwardheid
Verwardheid |
Herhalende bewegingen
Vervangen spraak |
Vegeteren
Geheel naar binnen terugtrekken |
| Fasen volgens Hoveling | Bedreigd bestaan | Emotionele fase | Psychomotore fase | Zintuiglijke fase |
1. Eerste fase: optredende verwardheid
In de eerste fase is de dementerende zich bewust van optredende verwardheid, houdt zich strikt aan de sociale regels, en klampt zich vast aan het heden. In deze fase heeft oriënteren op de tijd nog zin omdat de dementerende, ondanks de lacunes, leeft in de realiteit van het heden. De dementerende is zich bewust van deze verwardheid, en dit maakt hem angstig. Zijn of haar IK is echter nog onaangetast. Door middel van vertellen van overtuigende verhalen en het decorum op te houden verdedigt het IK zichzelf, het oordeelt en ontkent dat er iets aan de hand is.
In deze fase wil de dementerende echter nog graag geholpen worden bij het vasthouden van de hedendaagse realiteit. Met name geheugentrainingen en een benaderingswijze die vooral verbaal georiënteerd is, sluiten goed aan bij de behoefte van de dementerende mens in deze fase.
2. Tweede fase: verwarring in tijd
De tweede fase: verwarring in tijd. In deze fase valt het oordelend en defensieve IK weg, waardoor mensen met dementie veel meer openstaan voor communicatie. Met name heeft de communicatie over herinneringen een sterk emotioneel component, en komen in deze fase vaak associaties naar boven. De dementerende heeft geen gevoel van tijd meer en ‘realiteitsoriëntatie betreft nu de werkelijkheid van de dementerende die zijn eigen innerlijke realiteit creëert door middel van fantasie.
3. Derde fase: voortdurende of telkens herhaalde beweging
De derde fase: voortdurende of telkens herhaalde beweging. In deze fase trekt de dementerende zich steeds meer terug en de verbale vermogens verdwijnen geleidelijk. Woorden worden vervangen door bewegingen en ritmische herhalingen. Mensen in deze fase sluiten zich af en kunnen zich niet meer concentreren. Non-verbale communicatie gaat overheersen: de dementerende reageren niet meer gemakkelijk tenzij er sprake is van nauw contact, warme aanraking en een warme stem en oogcontact. De mensen zijn erg gevoelig voor een koesterende warme benadering. Evenals bij de vorige fase is het bij mensen in deze fase mogelijk mee te gaan in hun werkelijkheid.
4. Vierde fase: vergeteren
De vierde fase: vegeteren. In deze fase sluit de mens zich geheel af van de wereld om zich heen en geeft het gevecht om te leven op. Zij herkennen familieleden en verzorgenden niet en zij reageren ook niet meer op aanraking, stem of oogcontact. De mensen in fase vier zijn niet meer gebaat bij een validerende benadering. Wel zijn deze mensen zeer gevoelig voor warmte en koestering en een empathische en liefdevolle manier van verzorgen blijft van belang.
Bronnen:
– Dementiezorg
– Dementiewijs